اگر به نحوه اندازه گیری فشار خون کودکان نگاه کنید؛ متوجه می‌شوید که آن‌ها از این وسیله می‌ترسند و در بیشتر مواقع، گریه می‌کنند. این مساله باعث می‌شود پزشک به‌سختی متوجه شود اندازه فشار چقدر است تا اقدامات لازم برای آن را انجام دهد؛ اما تهیه فشارسنج‌های مناسب کودکان یکی از راه‌هایی است که می‌توان با آن، کودکان را سرگرم کرد و بدون اینکه گریه کنند، فشار خونشان را گرفت.
در این مقاله امسیگ قرار است برایتان در مورد نحوه اندازه گیری فشار خون اطفال و کودکان صحبت کنیم. در ابتدا به شما می‌گوییم منظور از فشار خون و بالا یا پایین بودن آن چیست. سپس، نشانه‌ها، روش‌های بررسی با فشارسنج دیجیتالی ( مثل فشار سنج بازویی ) را توضیح می‌دهیم. در ادامه هم به شما می‌گوییم پزشکان برای درمان از چه روش‌هایی استفاده می‌کنند؛ بنابراین، برای آشنایی بیشتر با فشار خون در کودکان، این مطلب را تا انتهای آن بخوانید.
فشار خون در کودکان چیست؟
یکی از مشکلاتی که ممکن است نوزادان و کودکان را درگیر کند، فشار خون بالاست. اندازه گیری فشار خون کودک یکی از کارهایی است که پزشکان بعد از به دنیا آمدن نوزاد بررسی می‌کنند و لازم است مقدار آن بین اعداد 40 تا 90 میلی‌متر جیوه باشد. اگر در این دوران هیچ مشکل جدی مشاهده نشد، نیازی به بررسی مجدد نیست. بعد از 3 سالگی، بررسی سالانه کافی است.
عوامل مختلفی باعث ایجاد فشار خون در نوزادان و کودکان می‌شود. بیماری‌های کلیوی و قلبی از اولین مواردی هستند که باعث به هم خوردن مقدار فشار خون می‌شود. در کنار آن، ممکن است مشکلات هورمونی، سابقه بیماری خاص، وزن پایین هنگام تولد، نارس بودن، وراثت و متابولیک هم روی این مساله اثر بگذارند.
کودکان که نمی‌توانند به‌راحتی علائم فشار خون بالا را تشخیص یا آن را به والدین خود اطلاع دهند. در این زمان باید به دنبال نشانه‌های آن بگردید. البته همیشه یادتان باشد که از روی یک علامت نمی‌توانید حدس بزنید که فشار خون کودک خارج از بازه مناسب است. در صورتی‌که این نشانه‌ها را مشاهده کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید تا او با بررسی بیشتر و تخصصی‌تر، نتیجه درست را در اختیار شما بگذارد.
- تشنج
- دیابت
- سردرد
- استفراغ
- شکم‌درد
- بی‌قراری
- سرگیجه
- تاری دید
- تپش قلب
- گرگرفتگی
- پایین آمدن سطح هوشیاری
فکر می‌کنید در صورتی‌که فشار خون خارج از بازه باشد، چه اتفاقی می‌افتد. متاسفانه در این حالت، کودک دچار کمبود اکسیژن می‌شود. در صورت کنترل نشدن این موضوع، متاسفانه این مساله روی عملکرد ارگان‌های بدن مانند مغز اثر می‌گذارد و حتی ممکن است باعث مرگ کودک شود. در مقابل، اگر فشار خون نوزاد و کودک بالا باشد؛ فشار زیادی به دیواره رگ‌های او وارد می‌شود. در این حالت هم به دلیل نبودن خون کافی در رگ‌ها، کمبود اکسیژن تکرار می‌شود و اتفاقی مشابه حالت فشار خون پایین اتفاق می‌افتد.
نحوه اندازه گیری فشار خون کودکان شباهت زیادی به گرفتن فشار بزرگسالان دارد؛ اما یکی از تفاوت‌های مهم آن، بررسی نتیجه است. زمانی‌که فشار خون کودک گرفته می‌شود؛ تنها اعداد مشخص نمی‌کنند که نوزاد دارای فشار خون بالا یا پایین است. در کنار این اعادد، باید 3 مساله مهم جنسیت، سن و قد کودک بررسی شود تا طبق آن، مناسب بودن یا نبودن مقدار فشار خون مشخص شود.
نحوه گرفتن فشار خون کودکان
وقتی کودکی در گرفتن فشار خودش باشد، نمی‌داند چه اتفاقی قرار است بیفتد؛ به همین خاطر، ممکن است حین انجام آن دچار استرس شود و گریه کند. این مساله روی نتیجه اثر می‌گذارد و اطلاعاتی که در اختیارتان می‌گذارد، اشتباه می‌شود. بهتر است نیم ساعت قبل از اینکه بخواهید فشار خون کودک خود را بررسی کنید، او در شرایط آرامی باشد.
روش اندازه گیری فشار خون نوزادان و کودکان به شکلی است که باید فضای اطراف کودک آرام باشد. این آرامش کمک می‌کند کودک بی‌قراری نکند و به حرف پزشک گوش دهد. بعضی اوقات دکتر لازم می‌داند که کودک دراز بکشد؛ طوری که دست و پای او صاف باشند. معمولا دو روش برای اندازه‌گری مقدار فشار خون وجود دارد. در ادامه هر کدام از آن‌ها را برایتان توضیح می‌دهیم.
اندازه گیری فشار خون کودکان و نوزادان بدون دستگاه
نحوه گرفتن فشار خون کودکان بدون دستگاه، با بررسی مقدار نبض است. معمولا دو انگشت اشاره و میانی را کمی بالاتر از مچ دست کودک می‌گذارند. با اندازه مقدار نبض نوزاد و کودک، وضعیت فشار او مشخص می‌شود. این روش دقیق نیست و آن را به‌هیچ‌عنوان به هیچ‌کس توصیه نمی‌کنیم. اگر مشکل جدی وجود داشته باشد، با این کار متوجه وضعیت نمی‌شوید؛ بنابراین، ممکن است اتفاقات ناخوشایندی برای کودک بیفتد.
پس سنجش فشار خون کودکان تنها با نبض نیست. بلکه با استفاده از فشارسنج این کار را انجام می‌دهید. حداقل یک بار دیده‌اید که فشار شما یا اطرافیانتان را با فشارسنج ( فشار سنج عقربه ای یا غیره ) بگیرند. برای کودکان هم از این دستگاه استفاده می‌شود؛ اما از آنجایی‌که اندازه دست کودکان با افراد بزرگسال متفاوت است؛ از دستگاه دیگری استفاده می‌کنند. فشارسنج‌های کودکان کاپ کوچک‌تری دارند و بازه عددی مناسب برای آن‌ها با افراد بالغ فرق می‌کند.
گرفتن فشار خون در قسمت بالایی آرنج کودک در بازوی سمت راست او انجام می‌شود. کاپ دستگاه را به دور آن بپیچید و اندازه آن را با توجه به دور بازوی او تنظیم کنید. با گوشی به صدای نبض کودک گوش دهید. فشارسنج را تا زمانی‌که دیگر صدای ضربان را نشنوید، باد کنید. به‌مرور که باد آن خالی می‌شود؛ در یک بازه مشخص، صدای ضربان قلب را بلندتر از سایر زمان‌ها می‌شنوید. حداقل و حداکثر مقدار آن، اندازه فشار خون کودک شما را مشخص می‌کند.
اندازه گیری فشار خون کودکان با دستگاه
روش دیگر اندازه گیری فشار خون نوزادان و کودکان با استفاده از دستگاه انجام می‌شود. بعضی اوقات هر کاری کنید، کودک شما از شدت ترس و استرس آرام نمی‌گیرد. در این زمان، نمی‌توانید به نتیجه فشارسنج اعتماد کنید. برای این مساله یک راه‌حل فوق‌العاده وجود دارد که با خیال راحت می‌توانید نتیجه آن را بپذیرید. در این روش، دستگاهی به مدت 24 ساعت به کودک متصل می‌شود. با این کار، فشار خون کودک در زمان‌های خواب و بیداری او بررسی می‌شود و نتیجه آن قابل‌اعتمادتر است.
شیوه درمان فشار خون کودکان و نوزادان
اگر نوزاد شما بعد از به دنیا آمدن دچار فشار خون نیست؛ بهتر است قبل از درمان به فکر پیشگیری باشید. معاینه دوره‌ای را جدی بگیرید و سبک زندگی سالم را برای او به وجود آورید. دوره بررسی فشارخون معمولا یک‌ساله است. رژیم غذایی سالم و تحرک به اندازه کافی، دو بازوی اصلی سلامتی فرزندتان به حساب می‌آید که بهتر است از همان ابتدا این مساله را دنبال کنید.
بعد از مشاهده نشانه‌ها، بهتر است قبل از اقدام برای هر درمانی به سراغ آزمایش و تست بروید. با آن‌ها متوجه می‌شوید مشکل از کجا سرچشمه می‌گیرد و چه مسائلی روی آن اثر می‌گذارند. آزمایش خون و ادرار، قلب و اکو و بررسی شبکیه چشم از جمله کارهایی هستند که لازم است انجام دهید. پزشک به شما می‌گوید کدامیک از آن‌ها لازم است و به کدامیک از آن‌ها نیازی نیست.
بعد از اینکه پزشک متوجه شد کودک دچار فشار خون بالا یا پایین است؛ او در اولین گام، رژیم غذایی کودک را تغییر می‌دهد. در این مواقع، غذاهایی مانند فست‌فود و شور که فشار خون او را بالا می‌برند، باید حذف شوند. به جای آن‌ها لازم است خوراکی‌هایی سرشار از منیزیم و پتاسیم به رژیم او اضافه شوند. میوه‌هایی مانند آلو، هلو، زردآلو، انگور، انجیر و موز این مواد معدنی را در ترکیب خود دارند. علاوه بر این میوه‌ها، سبزیجات و لبنیات هم به سلامت بدن کمک می‌کنند.
در کنار رژیم غذایی سالم، تحرک بدنی بالا را باید جدی بگیرید. لازم نیست کودکتان را مجبور کنید که به دنبال ورزش‌های سنگین و جدی باشند. بلکه تنها فعالیت‌های هوازی روزانه به‌مدت 30 تا 45 دقیقه می‌تواند کمک فراوانی به آن‌ها کند تا فشار خون بالا را شکست دهند. انجام مدیتیشن و تنفس صحیح هم روی استرس و فشار عصبی این ماجرا تاثیر مثبت می‌گذارد. برای انجام ورزش‌های سنگین حتما با پزشک صحبت کنید و قبل از هر اقدامی، تاییدیه او را دریافت کنید.
گاهی اوقات پزشک برای دریافت نتیجه بهتر و سریع‌تر از داروها کمک می‌گیرد. نباید به هیچ‌عنوان داروها را خودسرانه مصرف کنید. حتی ممکن است اطرافیان به شما پیشنهادهایی دهند که از تجربه‌های خودشان باشد. این مسائل را با پزشک کودک خود در میان بگذارید. او با توجه به آزمایش‌ها و سابقه بیماری نوزاد یا کودک شما، داروی مناسب را تجویز می‌کند.
جمع‌بندی
در این مقاله امسیگ در مورد نحوه گرفتن فشار خون نوزادان و کودکان صحبت کردیم. برایتان توضیح دادیم که عدد فشار خون به چه عواملی بستگی دارد و از روی چه نشانه‌هایی، آن‌ها را شناسایی کنید. در ادامه، برای نحوه اندازه گیری فشار خون کودکان، دو روش را نام بردیم. در نهایت هم از روش‌های درمانی صحبت کردیم که پزشک باید آن‌ها را تجویز کند. اگر کودک شما سابقه فشار خون بالا دارد؛ از روی چه علائمی متوجه این مساله شدید و چه موضوعی باعث به‌وجود آمدن آن شده‌بود؟
