روش های درمان گرفتگی عضلات

اسپاسم عضلانی، دلایل مختلفی دارد و درمان‌های متفاوتی هم برای آن پیشنهاد می‌شود. اما باید در میان همه این روش‌ها، کم‌عوارض‌ترین و موثرترین آن انتخاب شود. به همین جهت در ادامه قرار است ابتدا با اسپاسم عضلات و علت گرفتگی عضله آشنا شوید و پس از آن بتوانید بهترین روش را برای درمان گرفتگی عضلات در خانه، انتخاب کنید. مثلا استفاده از انواع ماساژور بدن.

این عارضه از شایع ترین مشکلاتی است که افراد مختلف به آن دچار می شوند. بنابراین افراد نیاز دارند که به تکنیک هایی خانگی و کم هزینه دسترسی داشته باشند تا در زمان کوتاه تری به بهبود شرایط جسمانی خود کمک کنند.  

تعریف اسپاسم عضلانی

در بسیاری از مواقع، عضلات به صورت ناگهانی و کاملا غیرمنتظره، سفت می‌شوند که به این عارضه، اسب چارلی هم می‌گویند. گرفتگی عضلات، در بسیاری از مواقع بسیار دردناک است و کارهای سنگین و سخت و ورزش در گرما، به ایجاد آن کمک می‌کند. البته مصرف برخی از داروها نیز به گرفتگی عضلات منجر می‌شود. به طور کلی گرفتگی عضله، برای بدن ضرر خاصی ندارد و می‌توان با اقدامات خود مراقبتی و روش ‌های درمان اسپاسم عضلات، آن را رفع کرد.

جالب است بدانید که این امر، به صورت کاملا غیرارادی و ناگهانی در فرد ایجاد می‌شود و ممکن است از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. اسپاسم، ممکن است در عضله‌های مختلف رخ دهد. اما بیشتر در موارد زیر شایع است:

• پشت ران و همسترینگ
• پا
• دست‌ها
• شکم
• نواحی امتداد قفسه سینه
• کمر
• عضلات چهار سر ران یا جلوی آن
• پشت ساق پا یا کل ساق پا

درد ناشی از گرفتگی عضلات، بسیار شدید و غیرقابل تحمل است و در برخی موارد اسپاسم عضلات، به قدری شدید می‌شود که حرکت انقباضی عضلات در زیر پوست و با چشم هم قابل دیدن است. امروزه انواع شیوه درمان اسپاسم عضلانی به صورت خانگی وجود دارد و شما می‌توانید با کمک آن‌ها این عارضه را درمان کنید. اما ممکن است به دلایل زیر نیاز به مراجعه و مشورت با پزشک داشته باشید:

• درد شدید همراه با گرفتگی عضلات
• از بین نرفتن گرفتگی عضلات، پس از انجام راهکارهای خانگی
• تکرار گرفتگی عضلات به صورت منظم و در بیشتر مواقع
• فروکش کردن و از بین رفتن اسپاسم عضلات، در مدتی طولانی‌تر از حد معمول

علت های اسپاسم عضلانی

اسپاسم عضلات به صورت کلی ممکن است در بیشتر اوقات، دلیل خاصی نداشته باشد. اما موارد زیر هم ممکن است از انواع علت گرفتگی عضله باشند:

• کمبود مواد معدنی (کلسیم، منیزیم، پتاسیم)
•  کم‌آبی بدن
•  فشار و استرس عضلانی
•  فعالیت‌های بدنی شدید و نادرست
•  اختلالات عصبی و بیماری‌ها
•  داروها و عوامل محیطی
•  سایز عوامل مؤثر بر بروز گرفتگی عضله (ژنتیک، سن، وضعیت بدنی)
• کشیدگی عضله
• خستگی عضلانی
• ورزش در گرما
• کاهش الکترولیت‌ها، مانند املاح و مواد معدنی از جمله پتاسیم، منیزیم و کلسیم بدن
• محدودیت در خون‌رسانی
• فشار زیاد بر عضله
• ورزش با شدت زیاد
• نشستن برای مدت طولانی و به صورت نامناسب
• استفاده بیش از حد از عضلات
• ایستادن یا کارکردن روی کف بتنی
• کهولت سن
• اختلالات عصبی
• بارداری
• قاعدگی
• ماندن در یک موقعیت برای مدت طولانی
• فشرده شدن اعصاب ناشی از مشکلاتی چون آسیب نخاعی و فشار زیاد در عصب گردن یا پشت
• کافی نبودن خون‌رسانی به عضلات
• استفاده از داروهای خاص
• دیالیز شدن

بیشتر گرفتگی‌های عضلانی، بی‌ضرر هستند. ولی برخی از آن‌ها نیز ممکن است علل خطرناکی داشته باشد. مثلا در برخی موارد جریان خون در رگ‌ها کافی نیست و این امر باعث باریک شدن رگ‌های خون‌رسان، به پاها می‌شود و در آن‌ها درد و گرفتگی ایجاد کند. البته این نوع گرفتگی هم بعد از توقف ورزش، از بین می‌رود. یکی دیگر از علت‌های خطرناک نیز فشرده‌سازی عصب‌هاست. در واقع فشار روی اعصاب ستون فقرات، می‌تواند باعث گرفتگی در پاها شود و درد آن نیز معمولا با راه رفتن بدتر می‌شود.

علائم و نشانه‌های اسپاسم و گرفتگی عضله

یکی از علائم شایع گرفتگی عضلات، رخ دادن آن در عضلات ساق پا است که چند دقیقه طول می‌کشد و پس از رفع گرفتگی نیز ممکن است ساعت‌ها و روزها در آن ناحیه درد احساس شود. شدت انقباضات، نیز ممکن است خفیف و ناراحت‌کننده، یا شدید و غیرقابل تحمل باشد. از طرف دیگر عضله اسپاستیک نیز ممکن است در لمس، سخت‌تر از حد معمول باشد یا به طور مشهود منحرف شود و تکان بخورد. مدت‌زمان اسپاسم، معمولا از چند ثانیه تا ۱۵ دقیقه و حتی بیشتر هم طول می‌کشد یا ممکن است چندین بار قبل از درمان، دوباره عود کند.

این عارضه، مانند بخیه در پهلو احساس می‌شود یا دردناک است. از دیگر علائم آن نیز می‌تواند تکان خوردن پوست و سختی در لمس و احساس کردن آن نیز باشد. همان‌طور که قبلا هم گفته شد، گرفتگی عضلات غیرارادی و ناگهانی است و بیشتر در افراد مسن و ورزشکاران شایع است.

از دیگر نشانه ها می توان به موارد زیر اشاره نمود: 

• درد و سفتی عضلات
•  تغییرات در عملکرد عضله
•  نشانه‌های هشداردهنده برای مشکلات جدی‌تر

انواع گرفتگی عضلات

امروزه اسپاسم عضلات، انواع مختلفی دارد که هر یک از آن‌ها در زیر به شما معرفی می‌شود:

گرفتگی عضلات پا: این نوع اسپاسم، مشکلی رایج است و بیشتر بر عضلات ساق پا و ران تاثیر می‌گذارد. گرفتگی عضلات پا، بیشتر در هنگام خواب و استراحت اتفاق می‌افتد و ممکن است تا چند ثانیه هم خوب شود.

البته طول مدت انقباضات در این ناحیه، ۹ دقیقه است و حساسیت و درد عضله تا ۲۴ ساعت بعد، به طور کامل بهبود می‌یابد. جالب است بدانید که علت این نوع گرفتگی، در بیشتر مواقع ناشناخته است و ضرر خاصی هم برای بدن ندارد. البته گاهی اوقات نیز با اختلالی زمینه‌ای مانند دیابت یا بیماری شریان محیطی ارتباط دارد.

گرفتگی ران پا: این نوع اسپاسم عضله، بیشتر در ساق پا، زیر و پشت زانو اتفاق می‌افتد و حتی گاهی، عضلات کوچک کف پا را نیز دچار گرفتگی می‌کند. درد ناشی از گرفتگی ران پا، چنددقیقه بیشتر طول نمی‌کشد. ولی ناحیه ران ممکن است تا ۲۴ ساعت بعد هم دردمند و ملتهب باشد. گرفتگی عضلات ران، بیشتر در اثر بیماری کبدی و افزایش سم در جریان خون رخ می‌دهد. اما دلایل دیگری چون استرس، استفاده از عضله برای مدت طولانی، ورزش، کوتاهی ساق پا و خوابیدن با پای کشیده نیز می‌تواند از دلایل بروز آن باشد.

گرفتگی عضلات پهلو: این نوع گرفتگی، در افراد شایع است و درد آن، در یک طرف ماهیچه آسیب‌دیده یا در هر دو طرف بدن احساس می‌شود. البته ممکن است فرد در هنگام حرکت به عقب یا جلو، در پهلوی خود درد و گرفتگی را احساس کند. از دلایل این نوع گرفتگی نیز می‌توان استفاده زیاد از عضلات، پیچ‌خوردگی یا کشیدگی عضلات، استرس طولانی‌مدت و فعالیت بدنی کم را نام برد.

گرفتگی پشت کتف: این نوع گرفتگی، حسی آزاردهنده در فرد ایجاد می‌کند و باعث می‎شود که بیمار نتواند فعالیت‌های عادی روزانه خود را انجام دهد یا زود خسته شود. یکی از شایع‌ترین علت‌های گرفتگی عضلات پشت کتف، خستگی یا دیسک‌های شدید گردنی است. اما ممکن است دلایل دیگری مانند وضعیت بد بدن، تکنیک نامناسب لیفتینگ، استفاده بیش از حد از عضله، فتق دیسک گردنی، دنده دررفته، بیماری قلبی و شکستگی فشاری نیز داشته باشد.

تشخیص اسپاسم عضلانی و گرفتگی عضله

تکنیک های مختلفی برای تشخیص گرفتگی یا اسپاسم عضلانی وجود دارد که مهم ترین آن ها به شرح زیر است: 

• روش‌های کلینیکی و آزمایشگاهی
•  بررسی تاریخچه پزشکی و فعالیت‌های بدنی
• تکنیک‌های تصویربرداری و الکترومیوگرافی (EMG)

درمان‌های فوری برای گرفتگی عضله

برای این که بتوانید در زمان کوتاه‌تری حجم زیادی از دردها و انقباضات را کاهش دهید، تکنیک هایی با عنوان درمان فوری اسپاسم عضلانی ذکر می کنند که مهم ترین آن ها : 

•  تکنیک‌های کشش و تمدد
•  ماساژ و استفاده از گرم‌ کننده‌ها
•  مصرف مایعات و الکترولیت‌ها
• داروهای ضد التهاب و مسکن‌ها
• مکمل‌های غذایی و ویتامین‌ها (مانند منیزیم و پتاسیم)
• استفاده از کرم‌ها و ژل‌های موضعی

روش‌های درمان بلندمدت برای اسپاسم عضلانی

برای این که گرفتکی های عضلات را به صورت جدی و برای طولانی مدت درمان نمایید نیاز است که اقدامات تشخیصی و درمانی شما زیر نظر متخصصین پیگیری شود. به طور عمده دو تکنیک به شما ارائه خواهد شد از جمله:

   - داروهای ضد التهاب و شل‌کننده‌های عضلانی

   - تغییرات در رژیم غذایی و مصرف مکمل‌ها

پیشگیری از اسپاسم و گرفتگی عضلانی

براساس تمامی عللی که منجر به اسپاسم عضلات می شود، یکسری روش های پیشگیری را می توان ارائه نمود. همچون:

1.  روش‌های پیشگیری از کم‌آبی بدن
2.  راهکارهای مدیریت استرس و تنش عضلانی
3.  برنامه‌های تمرینی مناسب و افزایش انعطاف‌پذیری
4. یادگیری نحوه صحیح انجام حرکات ورزشی و جلوگیری از آسیب
5. استفاده از پوشاک و تجهیزات مناسب

روش های خانگی درمان گرفتگی عضلات

بسیاری از انواع گرفتگی عضلات، با استفاده از روش‌های خانگی درمان می‌شوند. شما نیز می‌توانید برای درمان انقباض عضلات، کارهای زیر را انجام دهید:

حرکات کششی برای درمان گرفتگی عضلات

قبل از هرکاری باید فعالیت خود را متوقف کنید و عضله منقبض‌شده را بکشید. برای مثال می‌توانید برای درمان گرفتگی عضلات پشت ران، عضلات جلوی ران خود را سفت کنید و پای خود را به سمت سرتان بلند کنید. یادتان باشد که در هنگام کشش، عضله منقبض را بکشید و آرام ماساژ دهید تا درد و انقباض آن کم‌کم از بین برود.

انجام ماساژ برای درمان اسپاسم عضلانی

برای انجام حرکات کششی، می‌توانید عضلات منقبض‌شده را ماساژ دهید تا تسکین پیدا کند. شما می‌توانید در درمان گرفتگی عضلات، ماساژ را با دستان خود یا غلطک انجام دهید تا عضله موردنظر شل شود. البته بهتر است این کار را با کشیدن عضله، همراه کنید تا نتیجه بهتری ببینید.

استفاده از کمپرس آب سرد و گرم برای گرفتگی عضلات

اعمال گرما، با استفاده از کمپرس آب گرم، یکی از راهکارهای درمان گرفتن عضلات بدن باشد. چون با شل کردن عضله، درد در آن کاهش می‌یابد. اما بعد از شل شدن عضله، ممکن است فرد تا مدتی درد را احساس کند که این عارضه نیز می‌تواند با استفاده از کمپرس آب سرد، رفع شود.

بالابردن عضله

برای درمان گرفتگی عضله، می‌توانید آن را در صورت امکان بالا ببرید. این راه‌حل، برای برخی از نواحی چون ساق پا و دست، موثر است. شما در این روش، باید ناحیه موردنظر را در  این حالت نگه دارید تا گرفتگی، فروکش کند.

نوشیدن آب

شما می‌توانید با نوشیدن آب کافی، از ایجاد اسپاسم جلوگیری کنید یا کم‌تر دچار این عارضه شوید. از طرف دیگر نوشیدن آب در هنگام گرفتگی، باعث شل شدن عضله می‌شود و تحریک‌پذیری ماهیچه‌ها را با هیدراته کردن آن‌ها، کم می‌کند.

نتیجه‌گیری

فراموش نکنید که هر یک از راه‌های درمان گرفتگی عضلات، باید متناسب با میزان درد و گرفتگی عضله‌تان باشد. در این میان، ماساژ نواحی منقبض‌شده از بهترین و متداول‌ترین راه‌ها است. شما می‌توانید به علاوه ماساژ عضلات با دست و غلطک، از ماساژور نیز برای این‌کار، استفاده کنید.

البته استفاده از ماساژور نیز می‌تواند باعث ایجاد شادابی در شما و رفع خستگی‌تان شود و به شما پیشنهاد می‌شود که برای داشتن زندگی بهتر، دستگاه ماساژوری مناسب و باکیفیت را برای خود خریداری کنید. جالب است بدانید که یکی از بهترین و باکیفیت‌ترین دستگاه‌های ماساژور، در شرکت معتبر امسیگ تولید و به فروش می‌رسد. این شرکت، به علاوه انواع ماساژور، انواع ترازو دیجیتال، فشارسنج دیجیتال، بخور صورت و دستگاه تصفیه هوا را با کیفیت و قیمتی مقرون به صرفه، به شما عرضه می‌کند.

سوالات متداول

کمبود کدام ویتامین باعث گرفتگی عضلات می شود؟

یکی از مهم ترین ویتامین هایی که کاهش آن نقش اساسی در بروز اسپاسم و گرفتگی های عضلات دارد ویتامین D است که باید میزان مصرف آن را مدیریت نمایید.