علل نفس تنگی در خواب و خطرات آن
منظور از گرفتگی نفس در خواب چیست؟
اگر بدن شما نتواند اکسیژن کافی را به خون برساند، ممکن است دچار گرفتگی نفس در خواب شوید. به عبارت دیگر، اگر ریه‌های شما نتوانند اکسیژن دریافتی را پردازش کنند یا قلب شما نتواند خون را پمپاژ کند، ممکن است دچار این مشکل شوید. اگر تنگی نفس را به مدت بیش از یک ماه تجربه می‌کنید، دچار تنگی نفس مزمن شده‌اید. در ۸۵% از موارد، تنگی نفس مزمن ناشی از مشکلات ریوی، قلبی و روانی است.
علت گرفتن نفس در خواب
متداول‌ترین دلایل احساس نفس تنگی هنگام خواب عبارت‌اند از:
قرارگیری بدن در حالت نادرست
خوابیدن روی کمر بیشترین تأثیر منفی را روی تنفس افراد می‌گذارد. اگر افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب روی کمر خود بخوابند، بیشتر دچار تنگی نفس می‌شوند. تحقیقات نشان می‌دهند که خوابیدن روی کمر می‌تواند رفلاکس معده و خروپف را نیز افزایش دهد.
مشکلات تنفسی مانند آسم
آسم ناشی از التهاب ریه‌هاست. اگر به آسم مبتلا باشید، ممکن است به دلایل زیر دچار گرفتگی نفس در خواب شوید:
- وضعیت بدنی نامناسب هنگام خواب که به دیاگرام فشار وارد می‌کند
- تجمع مخاط در گلو که باعث می‌شود سرفه کنید و نتوانید به‌درستی نفس بکشید
- تغییرات هورمونی در شب
- محیط خواب نامناسب که باعث تشدید آسم می‌شود
آپنه خواب
آپنه خواب در طول خواب رخ می‌دهد و باعث تنگ شدن راه‌های هوایی و کاهش سطح اکسیژن می‌شود. همچنین شما را از خواب بیدار می‌کند و نمی‌گذارد به‌اندازه کافی خوابید. اگر دچار این بیماری باشید، ممکن است در طول شب دچار تنگی نفس شوید یا صبح‌ها احساس خستگی کنید. همچنین ممکن است سردرد داشته باشید و تحریک‌پذیرتر شوید.
رفلاکس معده
ازآنجایی‌که آسم با رفلاکس معده تشدید می‌شود، رفلاکس معده نیز می‌تواند علت قطع شدن نفس در خواب باشد.
استرس
استرس یا اضطراب می‌توانند با احساس خفگی موقع خوابیدن مرتبط باشند. اضطراب می‌تواند پاسخ جنگ یا گریز را در بدن ایجاد کند و به‌تبع آن، باعث حمله پانیک شود. مشکلات تنفسی، احساس ضعف و حالت تهوع از علائم حمله پانیک به شمار می‌روند.
مشکلات ریوی
مشکلات ریوی مانند آمبولی ریه و بیماری انسدادی مزمن ریه نیز می‌توانند باعث گرفتگی نفس در خواب شوند. آمبولی ریه به تشکیل لخته خون در ریه‌ها گفته می‌شود که می‌تواند جریان خون را محدود کند. اگر علائم این بیماری مانند درد قفسه سینه، سرفه و تورم را مشاهده می‌کنید، بلافاصله به اورژانس مراجعه کند.
بیماری انسدادی مزمن ریه که ممکن است ناشی از کشیدن سیگار یا قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی مضر باشد، می‌تواند راه‌های هوایی را مسدود یا تنگ کند و تنفس را دشوار سازد. خس‌خس سینه، سرفه، تولید مخاط و سفتی قفسه سینه از علائم این بیماری به شمار می‌روند.
ذات الریه
ذات‌الریه که ممکن است ناشی از ویروس، باکتری یا قارچ باشد، باعث التهاب ریه‌ها می‌شود. علائمی شبیه به آنفولانزا، درد قفسه سینه، سرفه و احساس خستگی از علائم این بیماری محسوب می‌شوند. اگر علائمی مانند تب بالا، تنگی نفس و سرفه را تجربه می‌کنید، هر چه زودتر برای درمان این بیماری اقدام کنید.
ترشحات پشت حلق
اگر مخاط در پشت گلو جمع شود، فرد ممکن است احساس کند نمی‌تواند نفس بکشد. همچنین تجمع ترشحات در پشت حلق می‌تواند افراد را از خواب بیدار کند و علائم دیگری مانند بوی بد دهان، درد در گلو، طعم بد در دهان و سرفه نیز داشته باشد. بیماری رفلاکس معده، عفونت‌های سینوسی و آلرژی‌ها از متداول‌ترین دلایل ترشحات پشت حلق به شمار می‌روند.
کم خونی
انواع مزمن و حاد کم‌خونی می‌توانند باعث تنگی نفس در خواب شوند؛ زیرا، ازآنجایی‌که گلبول‌های قرمز به‌اندازه کافی در بدن وجود ندارد، اکسیژن به‌خوبی در بدن منتقل نمی‌شود.
آلرژی
آلرژی می‌تواند باعث رینیت آلرژیک (التهاب مخاط بینی) شود؛ در نتیجه، می‌تواند باعث تجمع ترشحاتی در پشت حلق شود. همان‌طور که گفتیم، تجمع ترشحات در حلق می‌تواند باعث گرفتگی راه تنفس در خواب شود. همچنین آسم با آلرژی‌ها مرتبط است. عوامل تشدیدکننده آلرژی مانند گرد‌وخاک، گرده‌ها و سلول‌های مرده حیوانات خانگی در محیط خواب می‌توانند علائم آلرژی و به‌تبع آن، علائم آسم را بدتر کنند.
وجود گازهای سمی مانند مونواکسید کربن در فضا
اگر گازهای سمی مانند مونوکسید کربن در فضا وجود داشته باشند، می‌توانند افراد را مسموم کنند و حتی پس از چند دقیقه باعث مرگ آن‌ها شوند. سردرد و تنگی نفس از متداول‌ترین علائم مسمومیت با مونوکسید کربن به شمار می‌رود. اگر تصور می‌کنید در معرض مونوکسید کربن قرار گرفته‌اید، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.
افت فشار خون
در برخی اوقات، افت فشارخون نیز می‌تواند باعث تنگی نفس و درد قفسه سینه در خواب شود؛ زیرا، زمانی که فرد دچار افت فشارخون می‌شود، جریان خون کافی به عضلات قلب نمی‌رسد. به چنین شرایطی، آنژین گفته می‌شود.
مشکلات قلبی
مشکلات قلبی می‌توانند روی توانایی قلب برای پمپاژ خون تأثیر بگذارند و باعث تنگی نفس در خواب شوند. تنگی نفس متداول‌ترین علامت نارسایی احتقانی قلب است. اگر قلب نتواند خون را به‌درستی پمپاژ کند، فرد دچار نارسایی احتقانی قلب می‌شود. رژیم غذایی ناسالم، دیابت، برخی از داروها، کشیدن سیگار و چاقی از عوامل خطر نارسایی قلب به شمار می‌روند.
بیماری قلبی دیگری به نام بیماری عروق کرونر می‌تواند باعث حمله قلبی شود. تنگی نفس، درد و سفتی قفسه سینه، عرق، حالت تهوع و خستگی از علائم حمله قلبی به شمار می‌روند. اگر این علائم را مشاهده می‌کنید و تصور می‌کنید دچار حمله قلبی شده‌اید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
چاقی
اگر چاق هستید، ممکن است دچار نفس تنگی در خواب شوید؛ زیرا، چاقی می‌تواند به شکم و قفسه سینه فشار وارد کند. چاقی ممکن است ناشی از بیماری‌ها، داروها، سبک زندگی و مسائل اجتماعی و اقتصادی باشد. با کاهش وزن با رژیم غذایی سالم و ورزش، می‌توانید به بهبود تنگی نفس کمک کنید؛ ولی، حتما با پزشکی معتبر درباره برنامه کاهش وزن صحبت کنید.
عوارض و خطرات گرفتن نفس در خواب
برخی از مهم‌ترین عوارض گرفتن نفس در خواب عبارت‌اند از:
خستگی و خواب‌آلودگی در طول روز: ازآنجایی‌که تنگی نفس افراد را از خواب بیدار می‌کند و اجازه نمی‌دهد به‌اندازه کافی در شب بخوابند، می‌تواند آن‌ها را دچار بی‌حالی، خستگی و تحریک‌پذیری کند. همچنین باعث می‌شود هنگام کارکردن، تماشای تلویزیون و حتی رانندگی چرت بزنند و نتوانند تمرکز کنند
مشکلات قلبی: اگر سطح اکسیژن خون کاهش یابد، فشارخون افزایش می‌یابد و بر سیستم قلبی و عروقی تأثیر می‌گذارد. فشارخون بالا یکی از عوارض متداول آپنه خواب است و خطر مشکلات قلبی مانند نارسایی قلبی و حمله قلبی و حتی مرگ را افزایش می‌دهد
چگونه میتوان از برزو تنگی نفس در خواب جلوگیری کرد؟
روش جلوگیری از بروز تنگی نفس در خواب به علت این علامت بستگی دارد. اگر تنگی نفس را همراه با علائم دیگری تجربه می‌کنید، پیش از امتحان‌کردن روش های خانگی، حتما به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا، این علائم می‌توانند نشانه بیماری خطرناکی باشند. پزشک می‌تواند علت تنگی نفس را با معاینه فیزیکی، آزمایش خون، اشعه ایکس، سیتیاسکن یا آزمایش عملکرد ریه پیدا کند و مناسب‌ترین روش‌ها را برای جلوگیری از بروز آن به شما پیشنهاد دهد.
اگر تنگی نفس شدید نیست، روش‌های زیر را برای جلوگیری از آن امتحان کنید:
- اجتناب از آلرژن‌ها
- اجتناب از غذاهایی که می‌توانند بیماری رفلاکس معده را تشدید کنند
- تنفس با لب‌های جمع‌شده برای پاکسازی ریه‌ها از هوای مرده
- خوابیدن روی پهلو و صاف نگه‌داشتن کمر: اگر معمولا روی پهلوی خود نمی‌خوابید، بالشی را بین زانوها برای کاهش کمردرد قرار دهید
- نوشیدن قهوه: تحقیقات نشان می‌دهند که قهوه می‌تواند به بهبود عملکرد ریه‌ها کمک کند
- استفاده از اسپری سالین یا دستگاه شست‌وشوی بینی برای پاکسازی سینوس‌ها پیش از خواب
- استفاده از دستگاه سی‌پپ یا CPAP که نوعی دستگاه کمک تنفسی محسوب می‌شود
تنگی نفس در خواب چه زمانی خطرآفرین است؟
تنگی نفس ناگهانی و شدید در خواب، نشانه بیماری خطرناکی است. اگر تنگی نفس در خواب بدتر می‌شود یا مدت آن طولانی‌تر می‌شود، حتما به پزشک مراجعه کنید. اگر علاوه بر تنگی نفس، علائمی مانند لب‌ها یا انگشتانی آبی‌رنگ، تورم در نزدیکی پاها، علائم شبیه به آنفولانزا، خس‌خس سینه و تغییر صدا هنگام تنفس را مشاهده می‌کنید، بلافاصله به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.
جمع‌بندی
گرفتگی نفس در خواب می‌تواند به دلایل مختلفی مانند وضعیت بدنی نامناسب، بیماری‌های ریوی، بیماری‌های قلبی، آپنه انسدادی خواب، رفلاکس معده، آلرژی، چاقی و استرس رخ دهد. اگر این علامت را مشاهده می‌کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید تا پزشک دلیل زمینه‌ای آن را تشخیص دهد. همچنین اگر این علامت را همراه با علائم دیگر مشاهده می‌کنید و تصور می‌کنید که نشانه‌های بیماری‌های خطرناکی مانند حمله قلبی یا مسمومیت با گازهایی مانند مونوکسید کربن هستند، بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید.
نظرات کاربران شما هم می توانید درمورد این مطلب نظر بدهید