فشار خون بالا در بارداری

فشار خون بارداری چیست؟

فشارخون بالا در بارداری موقعی اتفاق می‌افتد که میزان سرعت و فشار گردش خون در عروق بدن بر اساس نوع پمپاژ قلب، دچار نوسان می‌شود. زمانی این اتفاق از فشار خون نشأت می‌گیرد که مشکلات زمینه‌ای قلبی و کلیوی نداشته باشید، یا در ادرار، بیش از حد مجاز پروتئین نباشد.

به طور معمول فشار خون بارداری پس از زایمان به‌خودی‌خود رفع می‌شود، اما طی دوران بارداری باید با رعایت برخی نکات، از بروز عوارض آن پیشگیری کنید. ازاین‌روی در ادامه قصد داریم به طور مفصل پیرامون علائم، دلایل و راهکارهای پیشگیری از آن صحبت کنیم.

علائم فشارخون بالا در بارداری

حقیقت این است که برای فشارخون بالا در بارداری (به‌خصوص در هفته‌های اول)؛ نمی‌توان علائم مشخصی در نظر گرفت، اما گاهی نشانه‌های مشکوکی توسط پزشک مشاهده می‌شود یا مادر حالات خاصی را در وجود خود حس می‌کند که  خبر از بروز عارضه هایپرتنشن می‌دهد.

در نتیجه بهترین روش برای تشخیص اولیه این بیماری، کنترل مداوم فشار خون است. با این کار می‌توان پس از چندمرتبه اندازه‌گیری، به مقدار نسبتاً دقیقی دست یافت و به‌صورت احتمالی، ابتلای مادر به فشارخون بالا را پیش‌بینی کرد. بااین‌حال، نشانه‌های عمومی دیگری هم وجود دارد که در صورت مشاهده آن حتماً باید با پزشک معالج خود، در این باره مشورت کنید که عبارت‌انداز:

• تورم ناگهانی دست‌وپا
• تنگی نفس و حس خستگی مفرط
• برافروخته‌شدن پوست و سردرد شدید
• احساس درد در ناحیه معده و شکم
• حالت تهوع و استفراغ
• افزایش ناگهانی وزن پس از هفته بیستم
• کاهش ادرار و قدرت بینایی

دلایل فشار خون بارداری

پس از بررسی علائم این عارضه، حال نوبت آن رسیده است تا عواملی را که سبب بروز فشار خون بالا در بارداری می‌شود؛ مورد بررسی قرار دهیم، تا اطلاعات شما در این باره افزایش یابد و با انجام اقدامات لازم، حتی‌الامکان از بروز آن پیشگیری کنید. از جمله مهم‌ترین علل بروز هایپرتنشن در مادران باردار عبارت‌اند از:

• کم‌تحرکی و چاقی
• مصرف سیگار و نوشیدنی‌های الکلی
• سن بیشتر از ۴۰ یا کمتر از ۱۶ سال
• استفاده از ivf
• ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای

انواع فشار خون بالا در بارداری

به‌طورکلی انواع مختلف فشار خون بالا در بارداری، به ۳ دسته تقسیم می‌شوند که ماهیت هر یک از آن‌ها به شرح زیر است:

1. فشار خون بارداری: پس از هفته بیستم بارداری، احتمال اینکه با فشار خون بارداری مواجه شوید، افزایش می‌یابد. بهتر است در این دوران با پزشک خود مشورت کنید و با انجام آزمایش‌ها مربوطه، از نبود مشکلات جدی مطمئن شوید. احساس کاذب وضع‌حمل از حمله مهم‌ترین علائم این نوع فشار خون است. در ضمن به یاد داشته باشید که می‌توان با رعایت اصول تغذیه و انجام توصیه‌های پزشک خود، تا حد قابل‌قبولی این نوع از فشار خون را کنترل کرد.
2. فشار خون پره اکلامپسی: خطرناک‌ترین نوع فشار خون در بارداری محسوب می‌شود که معمولاً با علائم ناگهانی و شدید بروز می‌کند. در این مواقع، پزشک با تجویز آزمایش‌ها مختلف و بررسی میزان پروتئین موجود در ادرار، از وجود این عارضه مطلع می‌شود. شایان‌ذکر است که شدت پره اکلامپسی پس از هفته بیستم بارداری افزایش می‌یابد.
3. فشار خون مزمن: اگر پیش از دوره حاملگی خود، به عارضه فشار خون مبتلا باشید، پس از بارداری دچار فشار خون مزمن خواهید شد. البته در چنین مواقعی، معمولاً بارداری توصیه نمی‌شود؛ اما اگر تصمیم خود را در این باره گرفته باشید، حتماً باید پیش از بارداری؛ یک سری اقدامات پیشگیری انجام دهید و تحت‌نظر پزشک باشید، تا در صورت بروز هر گونه عوارض ناشی از این بیماری، سلامت جنین حفظ شود.

نحوه تشخیص هایپرتنشن در مادران باردار

تشخیص هایپرتنشن در بارداری بر اساس مشاهده علائم بالینی و بررسی نتایج آزمایش‌ها صورت می‌گیرد. برخی از مهم‌ترین آزمایش‌ها عبارتند از:

• آزمایش ادرار
• اندازه‌گیری فشار خون و وزن
• آزمایش کبد و لخته‌شدن خون

عوارض بالا بودن فشار خون در بارداری

همان‌طور که در قسمت‌های قبل توضیح دادیم، فشار خون ۱۴ در بارداری یا بیشتر از آن، خطرات متعددی برای مادر و جنین در پی خواهد داشت؛ بنابراین سریعاً باید علت آن تشخیص داده شود و نسبت به کنترل عوارض احتمالی آن اقدام شود.

از جمله عوارض فشار خون پره اکلامپسی می‌توان به آسیب‌های مغزی و کلیوی اشاره کرد که با علائمی همچون حالت تهوع و استفراغ، تنگی نفس، سردرد مداوم، تورم دست و صورت، درد در بالای شکم و تغییر شدت بینایی همراه است. همچنین در صورت عدم توجه به عوارض ناشی از فشار خون حاملگی، ممکن است قد و وزن جنین هم تحت‌تأثیر قرار بگیرد.

روش ‌های کاهش فشار خون در حاملگی

طریقه کاهش فشار خون در بارداری از جمله سؤالات متداولی است که پس از شناخت ماهیت این عارضه، در ذهنتان شکل می‌گیرد و با خود می‌گویید که اگر دچار فشار خون ۱۴ یا بالاتر از آن شدیم، چه کارهایی باید انجام دهیم؟ در پاسخ به به این پرسش باید بگوییم که بهترین روش برای درمان و کاهش فشار خون بالا در حاملگی، کنترل مداوم آن است. با این کار می‌توانید دراسرع‌وقت از افزایش فشار خون خود مطلع شوید و نسبت به کاهش آن اقدام کنید.

علاوه بر این، مراجعه منظم به پزشک برای معاینه و بررسی سطح کیفی سلامت، یکی دیگر روش‌هایی است حتماً باید از آن بهره‌مند شوید تا از سلامت خود و جنین اطمینان حاصل کنید.

در کنار موارد مذکور، تأثیر رژیم غذایی را هم نمی‌توان نادیده گرفت! غذاهای متعددی وجود که نقش مؤثری در کاهش فشار خون بالا ایفا می‌کنند، همچنین اگر این مواد را از قبل در رژیم غذایی خود قرار داده باشید، مانع از بروز این اختلال می‌شوند؛ بنابراین در ادامه به معرفی چند مورد از میوه، سبزی‌ها و مواد غذایی رایجی که تأثیر مستقیمی بر کاهش فشارخون در بارداری دارند، اشاره خواهیم کرد.

• آجیل و خشکبار: شما می‌توانید برای میان‌وعده، بادام و بادام‌هندی میل کنید. حتی در کنار آن با مصرف میوه خشک، خیال خود را از بابت پیشگیری افزایش فشار خون، آسوده سازید.
• سبزی‌ها تازه: با مصرف سبزی‌ها تازه‌ای مانند اسفناج که منبع پتاسیم هستند، می‌توان فشار خون را پایین آورد. همچنین کلم‌بروکلی، کدوحلوایی، سیب‌زمینی پخته و... هم بی‌تأثیر نخواهند بود.
• لوبیا و عدس: دو مدل حبوباتی که می‌توان به‌عنوان پایین‌آورنده فشار خون از آن‌ها استفاده کرد، لوبیا و عدس هستند؛ بنابراین می‌توانید برای پیشگیری از فشار خون بالا، این موارد را هم در برنامه رژیم غذایی خود جای دهید.
• میوه‌ها: مصرف میوه‌های تازه به‌تنهایی تأثیر بسزایی بر کاهش فشار خون در حاملگی دارد. انواع مرکبات (پرتقال، گریپ‌فروت و...)، طالبی، شلیل، زردآلو، نارگیل و... از جمله میوه‌هایی هستند که تأثیر مثبتی بر پیشگیری از افزایش فشار خون می‌گذارند.

پیشگیری از افزایش فشار خون در بارداری

همان‌طور که تا اینجای صحبت‌ها به آن اشاره کردیم، افزایش فشار خون در بارداری و عدم توجه به آن، می‌تواند برای مادر و جنین مشکلات عدیده‌ای ایجاد کند. بااین‌وجود، اگر به‌موقع درمان شود یا حتی با رعایت برخی نکات ساده، از بروز آن پیشگیری شود؛ دوران بارداری با آسودگی خاطر بیشتری سپری خواهد شد.

متأسفانه تا به امروز راهکارهای مطمئنی جهت پیشگیری از این عارضه ابداع نشده است، اما برخی روش‌ها وجود دارند که با عمل به آن‌ها می‌توان تا حد زیادی بر کاهش شانس ابتلا به این عارضه اثرگذار بود؛ بنابراین یکسری از این روش‌ها را در ادامه خدمت شما عزیزان شرح خواهیم داد تا با عمل به آن، از افزایش فشار خون حاملگی پیشگیری کنید.

• از مصرف الکل و نوشیدنی‌هایی که کافئین دارند، خودداری کنید.
• به‌صورت منظم ورزش کنید و در طول روز، چندمرتبه پاهای خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهید تا گردش خون بهبود یابد.
• مصرف نمک در غذای خود را به حداقل برسانید و روزانه حدود ۷_۸ لیوان آب بنوشید.
• تا حد ممکن سعی کنید به رژیم غذایی سالم خود وفادار بمانید و طی این نه ماه، مصرف فست‌فود و غذاهای سرخ شده را به حداقل برسانید.
• برای استراحت خود ارزش قائل شوید و هر زمان که نیاز به استراحت داشتید، مدت کوتاهی را به بازیافتن نیروی خود اختصاص دهید.

جمع‌بندی

در این مطلب به بررسی ماهیت فشار خون بالا در بارداری پرداختیم و دانستیم که می‌توان با داشتن تغذیه سالم و عمل به توصیه‌های پزشک معالج، تا حد زیادی از بروز این اختلال پیشگیری کرد. امیدواریم نهایت لذت را از مطالعه این مقاله برده و اطلاعات ارزشمندی راجع به درمان فشارخون بالا در بارداری به دست آورده باشید. اگر سوال یا نظری دررابطه‌با موضوع مطرح شده دارید، حتماً در بخش نظرات با ما و سایر همراهانِ امسیگ به اشتراک بگذارید. از اینکه تا پایان با ما همراه بودید، صمیمانه سپاسگزاریم.