دیابت چیست؟

دیابت چیست؟
مدیریت دیابت تعریف دیابت بیماری دیابت بر اثر قطع تولید انسولین و یا عدم کارکرد مناسب آن در بدن به وجود می آید.

 انسولین هورمونی است که مواد غذایی قندی و نشاسته و ... را در بدن به انرژی تبدیل می نماید. تاکنون علت بروز این بیماری کشف نشده است ولی گمان می رود که زمینه مساعد ژنتیکی و عوامل محیطی همچون چاقی و بی تحرکی در ابتلا به این بیماری نقش موثری داشته باشد. در کشور ما، حدود 4 میلیون نفر (کودک و بزرگسال) به دیابت مبتلا هستند، ولی متاسفانه تعداد اندکی از این افراد از دیابت خود آگاهند و یا به کنترل صحیح و دقیق قند خون می پردازند. پزشک متخصص می تواند با آزمایش قند خون ناشتا (FBS) و یا قند خون دو ساعته (OGTT)، که معیاری از عملکرد لوزالمعده و ترشح انسولین را بدست می دهند، تعیین کند که آیا شما در دوره دیابت پنهان قرار دارید و یا به طور کامل به دیابت مبتلا گشته اید. در صورتی که آزمایش قند خون ناشتای شما، عددی بین 100 تا 125 باشد نشانگر آن است که شما در دوره دیابت پنهان قرار دارید و چنانچه این رقم 126 یا بیشتر از آن باشد بیانگر ابتلای کامل دیابت است. در آزمایش قند خون دو ساعته، ابتدا به صورت ناشتا و سپس دو ساعت بعد از نوشیدن یک محلول نسبتا غلیظ قندی، میزان گلوکز موجود در خون شما اندازه گیری می شود. چنانچه نتیجه این آزمایش عددی بین 140 تا 199 باشد، بیانگر دیابت پنهان و اگر 200 یا بیشتر از آن باشد، ابتلایان به دیابت را نشان می دهد. انواع دیابت دیابت نوع 1: در این دسته از مبتلایان، تولید انسولین در بدن به طور کامل قطع می شود، در نتیجه قند موجود نمیتواند وارد سلولها شده انرژی بدن را تامین نماید و همین مسئله افزایش شدید قند خون را سبب می شود. حدود 5% تا 10% کل دیابتی ها را، مبتلایان نوع 1 تشکیل می دهند. دیابت نوع 2: در این دسته از مبتلایان، بدن نسبت به انسولین مقاوم می شود در این حالت انسولین ترشح شده تاثیری بر روی جذب قند ندارد و یا ترشح آن به میزان کافی صورت نمی گیرد. دیابت حاملگی: حدود 4% از کل بانوان در طول زمان بارداری موقتا به این نوع دیابت مبتلا می شوند. دیابت پنهان: در این دسته از افراد میزان قند خون بالاتر از نرمال است ولی نه تا حدی که بتوان آنها را در گروه مبتلایان دیابت نوع 2 قرار داد. عوارض دیابت عوارض بلند مدت عوارض کوتاه مدت عدم کنترل دیابت (قند خون بالا و یا پایین) در طولانی مدت، می تواند اثرات جبران ناپذیری را بر روی اعضای مختلف بدن داشته باشد. این عوارض به دو دسته بلند مدت و کوتاه مدت تقسیم می شود که شرح هرکدام به قرار زیر است: عوارض بلند مدت نابینایی: تحت کنترل نبودن قند خون، اثر تخریب کننده ای روی عروق شبکیه چشم داشته و می تواند موجب بروز تاری دید و نابینایی شود. آسیب کلیوی: کلیه ها نیز در صورت بالا بودن قند خون، آسیب دیده و دیالیز را به دنبال خواهد داشت. پای دیابتی: عدم کنترل قند خون و عدم مراقبت صحیح از پاها، موجب ایجاد زخم هایی در پا می شود. این زخم ها می تواند به از کار افتادگی و قطع پاها منجر شود. علاوه بر کنترل قند، هر روز پاهای خود را معاینه نمایید و کفش مناسب بپوشید. بیماری های قلبی و عروقی: دیابت کنترل نشده، احتمال حمله قلبی، سکته مغزی و فشار خون را افزایش میدهد. عوارض عصبی: اعصاب حسی و حرکتی اندامها مخصوصا پاها در اثر قند خون بالا دچار آسیب می شوند که معمولا به صورت بی حسی و گز گز کف پا خود را نشان می دهد. از دیگر عوارض عصبی، می توان به ناتوانی جنسی در آقایان اشاره کرد. عفونت لثه و دندان: افراد دیابتی بیشتر در معرض خطر عفونت لثه ها و پوسیدگی و لق شدن دندان ها هستند، لذا توصیه می شود بهداشت دهان و دندان را دقیقا رعایت کنید. عوارض کوتاه مدت کمای دیابتی: اگر قند خون بیش از حد بالا باشد، فرد در معرض خطر اسیدی شدن خون (کتواسیدوز دیابتی) و حتی رفتن به کمای دیابتی خواهد بود. چرا برخی اوقات قند خون بیش از اندازه بالا می رود؟ مصرف نکردن انسولین یا قرص، پرخوری، کاهش فعالیت فیزیکی، استرس و فشارهای عصبی، عفونت، جراحت یا بیماریهای دیگر از عوامل بالا رفتن قند خون هستند. توجه: در بسیاری از موارد، قند خون بالا هیچ کدام از علائم فوق را ندارد و شما فقط با اندازه گیری قند خون در آزمایشگاه و یا با دستگاه متوجه آن می شوید. اگر قند خونتان بیش از حد بالا رفت، با فواصل زمانی کمتری قندتان را اندازه گیری کنید. در صورت وجود کتون در ادرار با پزشک معالجتان تماس بگیرید. مصرف دارو و انسولین را طبق برنامه ادامه دهید و مایعات بدون قند بیشتری بنوشید. در صورت عدم وجود کتون در ادرار، با پزشک معالجتان تماس بگیرید. مصرف دارو و انسولین را طبق برنامه ادامه دهید و مایعات بدون قند بیشتری بنوشید. در صورت عدم وجود کتون در ادرار، به فعالیت بدنی بپردازید. هیپوگلیسمی (قند خون پایین): اگر همواره از مقدار قند خونتان آگاه نباشید و قندتان بیش از حد پایین آید، ممکن است منجر به ضعف یا بیهوشی شود. دلایل هیپوگلیسمی: مصرف انسولین یا دارو بیش از حد عادی، فعالیت فیزیکی بیش از حد عادی، حذف یک وعده یا میان وعده غذایی. علائم هیپوگلیسمی: طپش قلب، گرسنگی شدید، لرزش بدن، عرق سرد، درد شکم و تهوع، پوست سرد و رنگ پریده، اختلال دید، سردرد، خستگی و بی حالی، خواب آلودگی، از دست دادن تمرکز، اختلال در صحبت کردن. توجه: برای اطمینان از هیپوگلیسمی حتما قند خونتان را اندازه گیری کنید. اگر از وقوع هیپوگلیسمی مطمئن شدید، مقداری مواد قندی یا مایعات شیرین میل نمایید. مثلا چند حبه قند یا مقداری آب میوه مناسب می باشد.


نوع اول: قند خون بالای 130 بعد از انجام آزمایشاتی که بصورت ناشتا بعد از مدت زمان 8 ساعت انجام می گیرد. نوع دوم: دراین نوع، قند خون به بالای 180، بعد خوردن و آشامیدن می رسد. اشخاص بدون دیابت بعد از صرف غذا قند خونشان به 140 می رسد مگر اینکه حجم غذای مصرفی آن ها بیش از حد معمول باشد.
اگر بصورت مداوم قند خون شما بالا باشد، می تواند به سیستم عصبی و رگ های خونی و ارگان های اصلی آسیب برساند و این آسیب ها منجر به شرایط وخیم سلامتی می شود. اگر شما دیابت نوع دوم دارید و یا در معرض ابتلا به این بیماری هستید و دارای ریسک فاکتورهای این بیماری هستید، قند خون بالا ممکن است تبدیل به شرایط خطرناک و مرگباری برای شما شود.علایم شامل تکرر ادرار در مراحل اولیه و درمراحل بعدی دفع ادرار کمتر از حد معمول می باشد و در این وضعیت رنگ ادرار به شدت تیره خواهد شد و بدن شما دچار کم آبی می شود.
 
چه زمانی قند خون بالا می رود؟
وقتی شما نوبت تزریق انسولین و یا داروهای پایین آورنده قند خون خود را فراموش کنید.
اگر غذای مصرفی شامل مقدار زیادی کربوهیدرات باشد.
دچار عفونت شده باشید.
استرس زیادی داشته باشید.
فعالیت بدنی و ورزش را قطع کرده باشید.
فعالیت فیزیکی سنگینی داشته باشید بطوری که فشارخون شما بالا و میزان انسولین بدن پایین باشد.
علائم و نشانه های دیابت
نشانه های اولیه شامل موارد زیر می باشد.
 
عطش و تشنگی
سردرد
عدم تمرکز
تاری دید
تکرر ادرار
تب
کاهش وزن بی دلیل
قند خون بالای 180
برای جلوگیری از مشکلاتی که قند خون بالا می تواند برای بدن شما بوجود آورد توصیه می شود بعد از آگاهی و یا مشاهده هریک از علائم، سریعا برای درمان آن اقدام کنید.
 
بیماری های که در پی قند خون بالا مزمن بوجود می آید شامل: بیماری های دستگاه تناسلی و عفونت های پوستی، دیر خوب شدن زخم ها و بریدگی ها، ضعیفی چشم، ریزش مو و بیماری های سیستم عصبی و درد های شدید در پا، مشکلات و بیماری های سیستم گوارشی، آسیب به کلیه ها، چشم ها، رگ های خونی.
 
اگر شما مبتلا به دیابت هستید و از نشانه های اولیه قند خون بالا آگاه شدید سریعا با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک متخصص بعد از انجام آزمایشات مختلف ممکن است  از شما بخواهد تغییرات زیر را در سبک زندگی خود ایجاد کنید.
 
بیشتر آب بنوشید، آبرسانی به بدن باعث می شود که دچار کم آبی نشوید و قند اضافی از طریق ادرار دفع شود.
 
بیشتر ورزش کنید، ورزش باعث پایین آمدن قند خون شما می شود. اما قبل از اقدام به انجام هرگونه تحرک بدنی با پزشک خود مشورت کنید چون برخی از ورزش ها باعث بالا رفتن قند می شوند.

آمار بالای مبتلایان به بیماری دیابت در سراسر جهان باعث شده که سازمان بهداشت جهانی 14 نوامبر (23 آبان ماه) را در تقویم به این بیماری اختصاص دهد. چناچه دیابت در مراحل اولیه تشخیص داده شود قابل کنترل می‌باشد اما متاسفانه بسیاری از افراد مبتلا به دیابت (بیش از یک سوم) از وجود آن بی اطلاع بوده و همین امر باعث پیشرفت جبران ناپذیر این بیماری در بدن آن‌ها می‌شود.
دیابت چیست؟
دیابت یک بیماری مزمن است که طی آن بدن انسان قادر به تولید انسولین و یا استفاده درست از آن نیست. در واقع انسولین یک هورمون است که توسط لوزوالمعده یا همان پانکراس تولید می‌شود وظیفه این هورمون کنترل مقدار گلوکز (قند) در خون است. پانکراس عضوی ست که در پشت معده قرار دارد و هورمون ها را در سیستم گوارش آزاد می کند.
 
در بدن سالم، هنگامی که سطح قند خون بیش از حد بالا می رود، سلول های خاصی در پانکراس (به نام سلول های بتا) به آزاد سازی انسولین می‌پردازند. اما در بدن فرد مبتلا به دیابت سطح قند خون افزایش یافته که این امر می تواند به اندام ها، عروق خونی و اعصاب آسیب برساند.
 
انواع دیابت
در این مقاله قصد داریم به طور مفصل به سه نوع اصلی دیابت یعنی (دیابت نوع1، دیابت نوع2، دیابت بارداری) پرداخته و علائم آنها را بررسی کنیم.
 
دیابت نوع 1
دیابت نوع 1 زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن طی یک واکنش خودکار ایمنی به اشتباه به سلول های بتای پانکراس حمله کرده و آن‌ها را می کشد. در نتیجه، قند به جای آنکه به عنوان انرژی مصرف شود، در خون آزاد می شود. حدود 10 درصد از افراد مبتلا به دیابت، از نوع 1 آن رنج می‌برند. دیابت نوع 1 معمولا در دوران کودکی یا نوجوانی اتفاق می‌افتد، اما ممکن است در بزرگسالان نیز رخ دهد.
 
دیابت نوع 1 همیشه با تزریق انسولین قابل درمان و کنترل است. یک برنامه ورزشی و تغذیه مناسب به حفظ قند خون در سطوح مطلوب کمک می کند.
 
علائم و نشانه‌های دیابت نوع 1
احساس تشنگی غیرعادی و خشکی دهان
تکرر ادرار
احساس خستگی و بی انرژی بودن
گرسنگی مداوم
کاهش وزن ناگهانی
شب ادراری
تاری دید
دیابت نوع 2
دیابت نوع 2 زمانی اتفاق می افتد که بدن به درستی نمی تواند انسولین را آزاد کند یا انسولین را به اندازه کافی مصرف نمی کند حدود 90 درصد از افراد مبتلا به دیابت نوع 2 دیابت دارند. دیابت نوع 2 بیشتر در بزرگسالان رخ می‌دهد، اما کودکان نیز میتوانند تحت تأثیر آن قرار گیرند.
 
بسته به شدت دیابت نوع 2، ممکن است از طریق فعالیت بدنی و برنامه ریزی تغذیه ای قابل کنترل و مدیریت باشد، یا ممکن است برای کنترل قند خون از داروها ویا انسولین استفاده شود. این نوع از دیابت اغلب، نه همیشه، با اضافه وزن یا چاقی همراه است، که همین امر به خودی خود سبب ایجاد مقاومت به انسولین و افزایش سطح قند خون می شود. افراد مبتلا به دیابت نوع 2 در ابتدای ابتلا به آن میتوانند وضعیت خود را از طریق ورزش و رژیم کنترل کنند.
 
علائم و نشانه‌های دیابت نوع 2
برخی از علائم این نوع دیابت مانند دیابت نوع 1 بوده با این تفاوت که شدت علائم در این نوع از دیابت به علت پیشرفته بودن بیماری، بیشتر از نوع 1 است.
 
تشنگی بیش از حد و خشکی دهان
تکرر ادرار شدید
خستگی بیش از اندازه
خواب رفتن مکرر دست ها و پاها
بروز عفونت‌های قارچی برروی پوست
کند بودن روند بهبود زخم
تاری دید
دیابت بارداری
نوع سوم دیابت، دیابت حاملگی، یک وضعیت موقت است که در دوران بارداری رخ می دهد. خانم‌هاي بارداري كه استعداد ابتلا به ديابت در آن‌ها وجود دارد داراي عوامل خطرزاي بسياري هستند كه احتمال ديابت حاملگي در ايشان شايع‌تر مي‌‌شود. اگر چه بعد از زايمان و به دنيا آمدن نوزاد، ديابت از بين مي‌رود اما ممكن است در بارداري بعدي، مجدداً ظاهر گردد.
 
در واقع دیابت حاملگی یک نوع دیابت است که شامل میزان قند خون بالا در دوران بارداری است. آمار می گوید حدود 50 درصد خانم‌هايي كه طي دوران حاملگي دچار ديابت مي‌شوند ممكن است به طور دائمي به ديابت مبتلا شوند. در اين صورت حتماً بايد تحت نظر پزشك متخصص، براي خود و فرزندانشان برنامه‌هاي صحيحي را آموزش ببينند.
 
به رغم اين كه ديابت با توجه به علم امروز عارضه‌اي است كه كاملاً رفع نمي‌شود و تا آخر عمر همراه فرد باقی می‌ماند، ‌اما مي‌توان با کمک پزشك متخصص و برخورداری از سبک زندگی سالم به گونه ای آنر ا کنترل کرد که فرد مبتلا، تصويري از يك بيماري در ذهن خود ايجاد ننمايد.

 

مجله سلامتی

نظرات کاربران شما هم می توانید درمورد این مطلب نظر بدهید